Schouwen-Duiveland, energie en ruimte 4 4.1 Energie en ruimte algemeen De inzet om in 2040 energieneutraal te zijn vraagt daadkracht. Afhankelijk van het verkozen besparingsscenario moeten we immers tussen de 1499 en 2183 TJ duurzame energie extra opwekken. Ook ruimtelijk gezien is dit een niet geringe opgave. De opgave kan gerealiseerd worden door bijvoorbeeld 300 tot 400 ha. extra zonne-energie of het plaatsen van 35 tot 50 extra windturbines of een combinatie hiervan. Komen Er ook nog andere serieuze alternatieven op de markt (denk aan water- of geothermie) dan zal het beeld er weer totaal anders uit komen te zien. Tegelijkertijd is de opgave dat de voor ons eiland zo belangrijke omgevingswaarden (toerisme, wonen) beschermd worden tegen de soms negatieve impact van duurzame energiebronnen. De ruimtelijke ordening is een plek waar de zorgvuldige afweging tussen al die belangen zichtbaar moet plaatsvinden. De haast van doelstellingsbereik zou niet ten koste moeten gaan van zorgvuldigheid. Dat is een spannende balans welke ook wordt meegenomen in Omgevingsvisie Buitengebied die wordt opgesteld in de periode 2017-2018. Een complicerende factor in het denken en discussiëren over de ruimtelijke consequenties van de energietransitie is dat de energiesector sterk in beweging is en dat de noodzaak voor verandering nog onvoldoende wordt onderkend. Om die balans te vinden tussen daadkracht en zorgvuldigheid is het nodig om niet alleen naar de projecten te kijken, maar ook om op iets meer afstand van de projecten naar het beeld van de energietransitie te kijken. Hoe ziet Schouwen-Duiveland er uit over 40 jaar? Levert dat een beeld op waar we in geloven? Gekoppeld aan het ruimtegebruik speelt ook de prijs die we voor hernieuwbare energie betalen een rol. Onder de grond kost een hoogspanningsnetwerk een veelvoud van een netwerk bovengronds dat als lelijk of zelfs gevaarlijk wordt ervaren. ‘Wind op zee’ is ook veel duurder dan op land al was het alleen maar dat er ook een kabel voor moet worden aangelegd. Als de beoogde locaties voor windparken op land stranden op weerstand kunnen de voorziene gigawatts wellicht niet worden gerealiseerd op plekken die vanuit kosteneffectiviteit het meest voor de hand liggen. Daarom is de afweging van het ruimtelijke beeld direct gekoppeld aan financiële afwegingen. Wanneer je met een ruimtelijke bril naar de energietransitie kijkt, is duidelijk dat de decentrale energieopwekking, de besparingsmaatregelen en de warmte-infrastructuur ieders woonomgeving gaan veranderen en dat daar ruimte voor gemaakt moet worden. Energie ís ruimte. De energietransitie is met stip de ruimtelijke opgave voor de komende jaren. Zowel het omgevingsbeleid als de ruimtelijke professionals moeten dienstbaar worden aan de grote opgave om duurzame energie samen met alle belanghebbenden ruimtelijk te accommoderen in de stad, het dorp en het landschap. Een koppeling met de kwaliteit van ieders leefomgeving is dan een cruciaal punt om hier een succes van te kunnen maken en het benodigde draagvlak te creëren. Hoe de energievoorziening en daarmee de impact op de ruimte er op de lange termijn in Nederland uitziet is nog onzeker. Duidelijk is wel dat de veranderingen in energie al voor 2020 gevolgen hebben voor de inrichting van de ruimte. Dit zien we ook al op ons eiland. Na 2020 is de ruimtelijke impact waarschijnlijk nog veel groter. De energietransitie biedt ook interessante nieuwe perspectieven voor ruimtelijke ontwikkeling en transformaties. Wanneer de energieopgave wordt gelinkt aan andere opgaven zoals de transities op het platteland, leegstand, gebiedsontwikkeling, wijkontwikkeling, de wateropgave en natuurontwikkeling ontstaan er inhoudelijk interessante meekoppel- en verdienmogelijkheden en worden belangen verenigd. Een meer integraal perspectief dat ook meegenomen zal worden bij het opstellen van de omgevingsvisie Buitengebied. Kijken we naar de komende agenda’s dan kunnen we ons afvragen of onze ambities niet verder kunnen reiken dan energieneutraal te zijn in 2040. Schouwen-Duiveland een eiland dat meer dan energieneutraal is en daarmee energieproducent is geworden. Een optie die we zeker niet uit het oog moeten verliezen. 19
Energieagenda
To see the actual publication please follow the link above